IHistorie en heden: Per jaar krijgen 41.000 patiënten in Nederland een beroerte tengevolge van een herseninfarct of hersenbloeding. Beroertes vormen de derde doodsoorzaak en zijn de belangrijkste oorzaak van invaliditeit op oudere leeftijd. Op jongere leeftijd leiden beroertes tot groot verlies in arbeidsproductieve jaren. In 80% van de gevallen betreft het een herseninfarct, waarbij een gedeelte van de hersenen door verstopping van een bloedvat zonder zuurstof raakt en afsterft. In 20% van de gevallen betreft het een hersenbloeding (www.hartstichting.nl/hart_en_vaten/beroerte).
Hersenbloedingen worden vaak veroorzaakt door behandelbare vaatafwijkingen, zoals aneurysmata, arterioveneuze malformaties (AVM), of durale arterioveneuze fistels (dAVf).
In de afgelopen jaren is de prognose van patiënten met een acute beroerte verbeterd door innovaties op het gebied van diagnostiek en behandeling (medicamenteus, endovasculair, chirurgisch en radiochirurgisch) en door optimalisatie van de logistiek. Bij alle beroertes is snelle herkenning en grote efficiëntie bij de ziekenhuisopname (snelle diagnostiek en snel starten behandeling) van groot belang voor het vergroten van de kans op zo goed mogelijk functioneel herstel. Patiënten met een herseninfarct die binnen 4½ uur na het ontstaan van de symptomen behandeld worden met intraveneuze trombolyse, hebben 50% kans op een goede functionele uitkomst. Patiënten met contra-indicaties voor intraveneuze trombolyse komen in aanmerking voor intra-arteriële behandeling door een interventie neuroradioloog. Patiënten met een subarachnoïdale bloeding hebben een betere prognose indien het aneurysma binnen 24 uur na de bloeding behandeld wordt.
Naast de acute interventies is in de afgelopen jaren ook het belang van preventieve behandelingen toegenomen. Een (recidief) beroerte kan niet alleen door verandering van leefgewoontes en medicamenteuze preventie worden voorkomen, maar ook door de electieve behandeling van neurovasculaire afwijkingen die een beroerte kunnen veroorzaken, zoals extra- en intracraniële vaatvernauwingen, ongeruptureerde aneurysmata, AVMs, of dAVfs.
In het Academisch Medisch Centrum (AMC) zijn artsen van de afdelingen neurologie, neurochirurgie, radiologie, intensive care en anesthesiologie direct betrokken bij bovengenoemde behandelingen. In het Vrije Universiteits medisch centrum (Vumc) is veel ervaring met de behandeling van AVM’s bij artsen van de afdelingen radiologie, neurochirurgie en radiotherapie. Hoewel momenteel al regionale topklinische zorg wordt geleverd aan patiënten met neurovasculaire aandoeningen, is er de ambitie om uit te groeien tot een nationaal en internationaal erkend multidisciplinair kennis- en expertisecentrum voor patiënten met aandoeningen op dit gebied.
Om deze reden hebben de afdelingen radiologie, neurochirurgie en neurologie van AMC en VUmc de handen ineen geslagen en het initiatief genomen tot de oprichting van het Neurovasculair Interventie Centrum Amsterdam (NICA). De bundeling van kennis en kunde en de synergie die zal ontstaan door een intensievere multidisciplinaire samenwerking zal leiden tot een infrastructuur die, vanuit een sterke klinische basis met een groot patiënten aanbod, de mogelijkheden creëert voor multidisciplinair wetenschappelijk toponderzoek.
n